II.Dünya Savaşı'nda Şehit olan Türk Pilotlar

İlk yazımda havacılık Tarihimizde çok da bilinmeyen bir olayı anlatacağım sizlere.


Pek çoğumuz İngiltere’nin başkenti Londra’da bir Türk şehitliği olduğunu bilmez İşte bu yazı o şehitlikte yatan kahraman 14 pilotumuzu anlatır.




14 şehit pilotumuzun 2 si trafik kazası diğerleri ya eğitim uçuşu sırasında düşerek ya da Alman uçakları tarafından düşürülerek şehit olmuşlardır..

Eğitim Uçuşuna başlamak üzere olan Pilotlarımız 

 Eski Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya’nın İngiltere’de tuttuğu günlüklerde ve Hava Kuvvetleri’nin internet sitesinde şehit olan pilotların isimleri ve nasıl şehit olduklarına dair bilgi yer alıyor.

İngiltere'de Eğitim gören pilotlarımız toplu halde

Tülin Alpkaya'ya göre “Babamın günlüğü, 1942 yılında Cronwell’de eğitim gören Türk pilotlarının daha sonra bombardıman uçaklarıyla göreve yollandıklarını göstermektedir” 

Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın  internet sitesinde ise döneme ilişkin olarak şu bilgiler veriliyor: “20 Hava subayı, 23 Haziran 1941 tarihinde Refah şilebi ile İskenderun’dan Mısır’ın İskenderiye limanına hareket ettiler. O tarihlerde Akdeniz Almanların kontrolünde olduğu için anılan personelin Mısır’a gönderilmesi, buradan da İngilizler tarafından İngiltere’ye götürülmesi kararlaştırılmıştı. Ancak hareketinden beş saat sonra Refah şilebi, torpillenmiş ve tarihe ‘Refah faciası’ olarak geçen bu olayda, içlerinde 16 hava asteğmeni olmak üzere toplam 167 Türk askeri personeli şehit olmuştur."

17 Mayıs 1942’de ilk grup 38’inci Eğitim Dönemine katılmak üzere İngiltere’ye ulaşmıştı. Bunu diğer dönemler takip etmişti. Öğrenci pilotlar, Hurricane ve Spitfire tipi uçaklarda gelişme göstermeden önce, uçuş kariyerlerine daha sessiz Miles Master tipi uçaklarda başlamıştı. Uçuş kazaları sık görülmekteydi ve bunların çoğu,ölümcül sonuçlar doğurmuştu.”

TSK üstün hizmet madalyasına sahip olan ve 22 Mart 1985 tarihinde vefat eden babasının bu notlarını basmak istemediğini ve bir nüshasını Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na gönderdiğini söyleyen Tülin Alpkaya devamında şöyle demiş :

"Türkiye Cumhuriyeti devleti 1941'de, savaş esnasında 20-30 yeni mezun subayı seçmiş ve İngiltere'ye yollamış. Bu subaylar, Kraliyet Hava Kuvvetleri pilotlarının yetiştirildiği, hatta Kraliçe Elizabeth'in babasının gittiği, şu anda Prens William'ın gittiği hava kuvvetleri okuluna eğitim almak üzere gidiyorlar. O dönemde pilota ihtiyaç olduğu için Türk pilotlar da, eğitildikten sonra göreve gönderiliyorlar. Babam tam olarak, 'Ben Berlin'i bombaladım' diye yazmamış ama hocası, 'Sen artık Berlin'e gitmeye hazırsın' demiş. Bombardıman öğrenmiş orada. Ondan sonra da hatıralarında, 'Sabah 6'da geldim. Çok yoruldum. Bombardımandan geliyorum' gibi el yazısıyla notları var. Ben de o okulun arşivini çok iyi bilen, orada mezun birisine sordum. O da dedi ki; 'O esnada ihtiyaçtan herkes kullanıldı. Bombardıman pilotlarına ihtiyaç olduğu zaman, Almanya'ya bombardımana yollanıyorlar. Bir sefer uçmuştur veya iki sefer... Onu bilemeyeceğim.' 

Brookwood Türk Şehitliği

Brookwood Türk Şehitliği

14 TÜRK PİLOTU ÖLDÜ

17 Ağustos 1942 tarihinde, 22 yaşındaki Teğmen Reşit Nalbant, Airspeed Oxford tipi uçak ile Cronwell’de inişe teşebbüs ederken düşmüş ve İngiltere'de ilk Türk şehit pilot olmuştur.

19 Eylül 1942’de, uçuş eğitimi sırasında Teğmen Nizmettin Şengün, Miles Master tipi uçağı ile dalıştan çıkarken, Barkston Heath iniş sahasına düşmüş ve Şehit olmuştur.

18 Temmuz 1943’de Teğmen Saim Parlak Grantham yakınlarındaki Belvoir Castle’ın kuzeyinde alçaktan uçarken, uçağı (Miles Master III) enerji nakil hatlarına takıldı ve Woolsthorpe yerleşim yeri civarına düştü.

23 Ağustos 1942’de, Teğmen Esat Şaşmaz, Hava alanının üç mil kuzeybatısındaki Ashby de La Launde’da, Miles Master tipi uçağı ile yere çakılmış ve daha henüz yirmi yaşındayken şehit olmuştur.

4 Eylül 1942’de Teğmen Hakkı Akarçay, öğretmen pilot İngiliz subayı Yüzbaşı l.F. Chapman’la birlikte, Master W9017 numaralı uçakla bu meydanda havalanmış, ancak kalkıştan sadece birkaç dakika sonra bir düşman taarruz uçağı tarafından saldırıya uğramıştır. Saldırı sonucu düşürülen uçakta, her iki pilot da hayatını kaybeder.

10 Kasım 1942 günü Teğmen Hüdai Toros, eğitim uçuşu için Cronwell’den Spitfire W3456 uçağıyla havalanır ve uçuş sırasında göz kararması sebebiyle hava alanı sınırına yakın bir mesafede bulunan Heath Farm’da yere çakılarak şehit olur.

21 Eylül 1943 tarihinde Teğmen Ömer Sümercan, uçtuğu Oxford tipi uçağın motorları durup yere çakılması sonucu şehit olur

10 Ağustos 1944’te Welby’de düşen Miles Master tipindeki uçak, Teğmen Mustafa Görez’in sehit olmasına sebep olur.

24 Eylül 1944 tarihinde Teğmen Fethi Nejat Ang, yine bir Miles Master uçağıyla gece uçuşunu tamamlayıp saat 02:00 civarındaki iniş denemesinde yüksek kalır ve Caythorpe yakınlarında düşer.

25 Ekim 1944 tarihinde Teğmen Emin Dönmez eğitim uçuşu sırasında kullandığı Spitfire uçağının düşmesi sonucu şehit olur.


Şehit Pilotlarımızın İsimleri ve Şehadet tarihleri:


1. Hv.Tğm. Nizamettin Şengün 18/19 Eylül 1942 Talim uçuşunda düşerek,


2. Hv.Tğm. Ali Aksu 21 Ocak 1943 Havada çarpışarak,


3. Hv.Tğm. İbrahim Oray 25 Mart 1943 Tren kazasında,


4. Hv.Tğm. Saim Parlak 17 Temmuz 1943 uçağı ile düşerek,


5. Hv.Tğm. Esat Şaşmaz 23 Ağustos 1943 uçağı ile düşerek,


6. Hv.Tğm. Hakkı Akarçay 3/4 Eylül 1943 Gece uçuşu esnasında bir Alman Focke-Wulf Fw104 uçağının hücumuna uğramış ve düşmüştür.

7. Hv.Tğm. Ömer Sümercan 21 Eylül 1943 uçağı ile düşerek,


8. Hv.Tğm. Kemal Gülçeken 10 Ocak 1944 uçağı ile düşerek,


9. Hv.Tğm. Mustafa Görez 4 Ağustos 1944 uçağı ile düşerek,


10. Hv.Tğm. Fethi Ang 24 Eylül 1944 uçağı ile düşerek,


11. Hv.Tğm. Emin Dönmez 25 Ekim 1944 uçağı ile düşerek,


12. Hv.Tğm. Hüdai Toros 10 Kasım 1944 uçağı ile düşerek,


13. Hv.Tğm. Abdullah Ay 4 Nisan 1945 Trafik kazasında,

14. Hv.Tğm. Reşit Nalbant 17 Ağustos 1942 uçağı ile düşerek,

Londra Brookwood Türk Şehitliği

Kaynakça :

Cahit Tuna'nın anıları, Hava Kuvvetleri yayınları,Emin Alpkaya'nın anıları

Categories: 2.Dünya, Londra, Pilot, Savaş, şehit, Türk Şehitliği